Freud'un Psikoseksüel Gelişim Kuramı ve Dönemleri ve Fiksasyonlar

Sigmund Freud, insanların cinsel gelişimlerini ve kişilik yapılarını açıklamak için psikoseksüel gelişim kuramını geliştirmiştir. Freud'a göre, çocukluk döneminde yaşanan cinsel deneyimler ve travmalar, yetişkinlikteki kişilik özelliklerini ve davranışları etkiler.

İşte Freud'un psikoseksüel gelişim dönemleri:

1. Oral Dönem (0-1 yaş):

Bu dönemde bebek, cinsel haz kaynağı olarak ağız bölgesini kullanır. Emme ve yutma gibi aktivitelerle tatmin arar. Bebeğin ihtiyaçlarının karşılanmasındaki başarı veya başarısızlık, ileride bağımlılık veya bağımsızlıkla ilgili sorunlara yol açabilir.

2. Anal Dönem (1-3 yaş):

Bu dönemde çocuk, tuvalet eğitimi sürecinde kontrol ve özgürlük arasında bir denge kurmaya çalışır. Tuvalet eğitiminin başarısızlıkla sonuçlanması veya sıkı denetim, ileride düzenlilik ve kontrol sorunlarına yol açabilir.

3. Falik Dönem (3-6 yaş):

Bu dönemde çocuk, cinsel organına odaklanır ve mastürbasyon gibi davranışlar sergileyebilir. Oedipus kompleksi (erkek çocuklar için) veya Elektra kompleksi (kız çocuklar için) bu döneme özgü kavramlardır. Çocuk, karşı cins ebeveynine duygusal ve cinsel olarak bağlanırken, aynı cinsiyetteki ebeveynine karşı rekabet duyguları yaşar.

4. Latent Dönem (6-12 yaş):

Bu dönemde cinsel dürtüler bastırılır ve çocuklar cinsel enerjilerini öğrenme ve akademik başarı gibi diğer alanlara yönlendirirler. Cinsel enerjinin bu bastırılması, cinsel kimlik ve yetişkinlikte cinsellikle ilgili sorunlarla ilgili olabilir.

5. Genital Dönem (Ergenlik ve Sonrası):

Bu dönemde cinsel enerji yeniden canlanır ve yetişkin cinsel kimliği gelişir. Kişi, sağlıklı cinsel ilişkiler kurma yeteneğini geliştirmeye çalışır. Ancak, psikoseksüel gelişim dönemlerinde yaşanan çatışmalar veya travmalar, yetişkinlikte cinsel işlev bozukluklarına veya kişilik sorunlarına yol açabilir.

Freud'un psikoseksüel gelişim kuramı, çağdaş psikoloji tarafından eleştirilmiş olsa da, insan gelişiminde cinselliğin önemli bir rol oynadığına dair farkındalığı artırmıştır. Her ne kadar belirli dönemlere odaklanması eleştirilse de, Freud'un kuramı psikoseksüel gelişimin karmaşıklığını ve çocukluk döneminin önemini vurgulamıştır.

Freud'un psikoseksüel gelişim kuramında, herhangi bir dönemde yaşanan saplantılı davranışlar, o döneme ilişkin bir fiksasyonun ortaya çıkmasına neden olabilir. İşte bu dönemlerde yaşanan saplantıların fiksasyonlara nasıl yol açabileceği:

1. Oral Dönemde Fiksasyonlar: Oral dönemde yaşanan saplantılı davranışlar, ağız bölgesiyle ilişkili olabilir. Örneğin, sigara içmek, aşırı yemek yeme veya parmak emme gibi davranışlar bu dönemde yaşanan saplantılara örnek olabilir. Bu tür saplantılı davranışlar, ileride bağımlılık veya bağımlılıkla ilgili sorunlarla ilişkili olabilir.

2. Anal Dönemde Fiksasyonlar: Anal dönemde yaşanan saplantılı davranışlar, kontrol ve düzenle ilişkili olabilir. Örneğin, aşırı düzenli olma, mükemmeliyetçilik veya aşırı düzenli tuvalet alışkanlıkları bu dönemde yaşanan saplantılara örnek olabilir. Bu tür saplantılı davranışlar, ileride düzenlilik veya kontrol sorunlarına yol açabilir.

3. Falik Dönemde Fiksasyonlar: Falik dönemde yaşanan saplantılı davranışlar, cinsel organla ilişkili olabilir. Örneğin, mastürbasyon yapma veya cinsel organla ilgili aşırı endişe duyma bu dönemde yaşanan saplantılara örnek olabilir. Bu tür saplantılı davranışlar, ileride cinsellikle ilgili sorunlarla ilişkili olabilir.

4. Latent Dönemde Fiksasyonlar: Latent dönemde yaşanan saplantılı davranışlar, cinsel enerjinin bastırılmasıyla ilişkili olabilir. Örneğin, cinsellikle ilgili konulara karşı aşırı ilgisizlik veya cinselliğe karşı aşırı tepkisel olma bu dönemde yaşanan saplantılara örnek olabilir. Bu tür saplantılı davranışlar, yetişkinlikte cinsel kimlikle ilgili sorunlara yol açabilir.

Saplantılı davranışlar, psikoseksüel gelişim dönemlerinde yaşanan çatışmalar veya travmaların bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bu saplantılı davranışlar, ilgili döneme ilişkin bir fiksasyonun göstergesi olabilir ve kişinin ilgili dönemle ilgili sağlıklı bir şekilde başa çıkamamasından kaynaklanabilir.

Bu nedenle, psikoseksüel gelişim dönemlerinde yaşanan saplantılar terapi ile ele alınmalı ve altında yatan nedenler incelenmelidir.